Απολογίας σκέψεις [#02]

Αγαπητό Ημερολόγιο,

συνεχίζοντας την Απολογία του G.H.Hardy, διαβάζουμε κάποτε και το εξής :

«Έτσι, τα ελληνικά Μαθηματικά είναι κάτι "μόνιμο", πιο μόνιμο και από την ελληνική Λογοτεχνία. Τον Αρχιμήδη θα τον θυμούνται ακόμη κι όταν ο Αισχύλος θα 'χει ξεχαστεί, επειδή οι γλώσσες παθαίνουν ενώ οι μαθηματικές ιδέες όχι. Η "αθανασία" μπορεί να είναι μια ανόητη λέξη αλλά, κατά πάσα πιθανότητα, ένας μαθηματικός έχει περισσότερες ευκαιρίες για ό,τι μπορεί αυτή να σημαίνει.» [Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, σελ.60-61]

Βαριά κουβέντα Ημερολόγιο, μ' αντιλαμβάνεται κανείς το πνεύμα της αμέσως. Το ίδιο άμεσα, ωστόσο, αναδύεται η αντίδραση κι η δυσπεψία. Μια γωνιά στα σωθικά μου αντιστέκεται σε τούτη την παραδοχή. Δεν είμαι προφανώς φιλόλογος, διαφορετικά θα έγραφα λογοτεχνικό ημερολόγιο, μα έστεκα πάντοτε με την εντύπωση αυτή, πως δηλαδή κι η αρχαιο-ελληνική λογοτεχνία ασχολείται μ' εκείνο που 'ναι στον άνθρωπο θεμελιώδες και διαχρονικό. Οι γλώσσες κι αν πεθαίνουν, τα σημαινόμενα μπορούνε ν' αντιστέκονται, αν είναι δηλαδή από την ύλη εκείνη που φτιάχνονται οι κόσμοι. Κι η λογοτεχνία των αρχαίων νομίζω είναι από αυτή την ύλη. Το αθάνατο είναι αντικείμενο εξίσου της ελληνικής λογοτεχνίας και των ελληνικών μαθηματικών. Με την προϋπόθεση πως η κοινή μοίρα του θανάτου κι η επανάσταση του έρωτα δεν πρόκειται σύντομα ν' αλλοιωθούν από τους καταιγισμούς της επιστήμης και την αντικατάσταση της ανθρώπινης βιολογίας από ανοξείδωτα βιομηχανικά ανταλλακτικά, το πρόβλημα της ύπαρξης στέκει αιχμάλωτο του ίδιου ακριβώς χρόνου, που 'ναι δεμένο και το πρόβλημα της λογικής.

Τι ακριβώς έχει να ζηλέψει απ' την αιωνιότητα της Γεωμετρίας ή την πεισματική αντίσταση του Συνεχούς η διαχρονικότητα της Ύβρεως ή του Λόγου, το ακαταλάγιαστο πάλεμα της Εξουσίας με το Χρέος, η Δικαιοσύνη των θεών κι η αντίστοιχη μινιατούρα των ανθρώπων; Σε τι υστερεί η ανακάλυψη των ακατάβλητων δυνάμεων που πλάθουν το θνητό πεπρωμένο, από την ανακάλυψη του Πυθαγόρειου Θεωρήματος; Ποιος χρόνος ή χώρος κατάφερε ποτέ να οξειδώσει στο παραμικρό την ατσάλινη λάμψη, να κάμψει την ευθύτητα, ν' αβλύνει την κόψη ή να νοθεύσει την νοητική πυκνότητα και των δυονών; Αρχιμήδης κι Αισχύλος υπηρέτησαν τον ίδιο θεϊκό πυρήνα, μόνο που κοιτούσε ο ένας τον άνθρωπο στα χέρια, κοιτούσε ο άλλος τον άνθρωπο στα μάτια. Σα να λέμε : δεν είναι λιγότερο αθάνατος ο Προμηθέας απ' τα δώρα του.

Έτσι που λες, Ημερολόγιο. Ο Αρχιμήδης κι ο Αισχύλος δεν είναι παρά δυο ονόματα, ονόματα λαμπρά βεβαίως μα φτιαγμένα από την ίδια σκόνη με το δικό μου όνομα και το δικό σου. Κι αν ξεχαστεί ποτέ κανείς τους, κι αν πιάσουν να φθίνουν με τους αιώνες, συνθλιμένοι απ' την ανθρώπινη πυκνότητα και την ορμή, δεν έχει σημασία ποιος θα 'ναι πρώτος που θα χαθεί απ' τους ορίζοντες της μνήμης. Όχι, όσο θα εξακολουθούν οι άνθρωποι να κατακτούν συνώνυμα των ίδιων μυστικών, εις το διηνεκές. Κι αυτός που αμφισβήτησε την εξουσία άπαξ, στη βάση μιας αναγκαιότητας, την αμφισβήτησε για πάντα, εις τους αιώνας των αιώνων, και δεν έχει την παραμικρή σημασία αν τον βαφτίσαν Προμηθέα ή έχει όνομα κοινό πολύ. Μα έχει σημασία πως μίλησε την ίδια αθάνατη γλώσσα, μ' όλους εκείνους που πήραν κάποτε την απόφαση να σταθούν ορθοί. Όχι δεν είναι ο Αρχιμήδης πιότερο αθάνατος του Αισχύλου, όπως το Θεώρημα του Fermat δεν κατισχύει επί του χρόνου περισσότερο απ' όσο ο πρώτος άνθρωπος εκείνος που κοιτάξε το θεό στα μάτια, ίσα, και είπε «όχι».