Sunday, July 27, 2014

Ο κύκλος των χαμένων πι-ητών

[ Αγαπητό μου Ημερολόγιο, ήθελα να ξεκινήσω την πρώτη μου εξομολόγηση, για το ύψος της (ανύπαρκτης) μαθηματικής παιδείας, με την οποία αποφοίτησα. Μια τέτοια κουβέντα, όμως, χρειάζεται ηρεμία και σωστή δόμηση. Θα πρέπει να περιμένεις λίγο, ως προς αυτό. Προς το παρόν, θα σου μεταφέρω εδώ μία ανάρτηση, παραχωμένη κάπως άτσαλα, σ' ένα παράταιρο αλλού. Τα λέμε σύντομα... ]
π
 [ Μια μικρή ιστορία με λίγη σάλτσα μυθοπλασίας ]

Μάλλον ο Πλάτωνας δε θα 'χε τόσο καλή τη μνήμη, εξού κι ήταν πολυγραφότατος. Αλλιώς θα 'γραφε λιγότερο και θα μιλούσε περισσότερο [ Σημείωση 2019 : εδώ φυσικά σφάλλω, καθόσον δεν είχα διόλου κατά νου - ο αμαθής - το μύθο του Φαίδρου και του Θευθ ]. Μέσα σ' όλα τα σκονάκια του, λοιπόν, και προκειμένου να θυμάται τα πρώτα ψηφία του «π», εικάζεται ότι συνέταξε τη φράση: « Αεί ο Θεός ο Μέγας γεωμετρεί ». Ήθελε να τη συνεχίσει, ο δόλιος, αλλά εκείνη τη μέρα ήταν καλεσμένος και σ' ένα συμπόσιο κι έπειτα από μερικά κροντήρια δε θυμόταν πλέον, αν τον ρωτούσες, ούτε πέντε από τους δώδεκα Ολυμπίους.


Αυτό ήρθε και το αποτελείωσε, πολύ μεταγενέστερα, ένας διακεκριμένος (έτσι λένε οι καλές γλώσσες) μαθηματικός της εποχής, ο Νικόλαος Ι. Χατζηδάκις . Ο Χατζηδάκις ετούτος, που γεννήθηκε το 1872 και απεβίωσε στα 1942, κρατούσε απ' το χωριό Μύρθιο, στα νότια του Ν.Ρεθύμνου, κι ο πατερούλης του, Ιωάννης Χατζηδάκις, ήταν κι εκείνος διακεκριμένος μαθηματικός. Έβγαζε τα προς το ζην διδάσκοντας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, αλλά στον ελεύθερο χρόνο του (μάλλον τις βραδυνές ώρες) πάλευε με τις λογοτεχνικές του ανησυχίες, ως «Ζέφυρος βραδυνός». Ετούτος ο Χατζηδάκις - επιπλέον, ιδρυτικό μέλος της Ελληνικής Μαθηματικής Εταιρείας - πρέπει να ήταν από εκείνη τη δυσεύρετη πάστα των ανθρώπων με ισχυρή προσωπικότητα και βέβαιον ήθος. Διαβάζουμε στη «Βικιπαίδεια», ότι παρά τη γνώση της γερμανικής και ιταλικής «δεν καταδέχτηκε να συνάψει γνωριμίες με τους κατακτητές και πέθανε από την πείνα στις 25 Ιανουαρίου 1942» ! Αλλά παρά το βάθος και το πλάτος του ανθρώπου, ο καλός καθηγητής έμεινε στην ιστορία - που γνωρίζει από ειρωνίες, καλύτερα απ' τον καθένα - περισσότερο για ένα χαριτωμένο του κατασκεύασμα, παρά για το ήθος του.

Μπορεί και να 'ταν μια συννεφιασμένη μέρα του χειμώνα, όταν βγήκε απ' το αμφιθέατρο εξω φρενών, εξαιτίας ενός τουβλώδους κι ερεβώδους φοιτητή του, ος εκστόμισε με κάθε δυνατή αφέλεια ότι ο αριθμός «π» ισούται με «τρία κόμμα κάτι» ! Sic και να τραβάς τα μαλλιά σου: τρία κόμμα κάτι!! Τι πα' να πει, βρε αντίχριστες δεκαδικές αποφύσεις, «τρία κόμμα κάτι»;!!! Ο εγκέφαλος του καθηγητού Χατζηδάκι ήταν στο παρατσάκ να εκραγεί εις στα εξ ων συνετέθη. Δε μπορούσε να το χωνέψει, πως υπήρχε άνθρωπος (στις μέρες του), που σπούδαζε μαθηματικά και αγνοούσε τα πρώτα ψηφία του υπερβατικού «π». Από τότε, το 'βαλε σκοπό της ζωής του (για 'κείνη τη βδομάδα, τουλάχιστον) και στο τέλος κατάφερε να ολοκληρώσει το ταπεινό και συνάμα μέγιστο έργο του. Δεν υπήρχε πια καμία δικαιολογία, για τους μετεξεταστέους. Ιδού, λοιπόν, κι ο φιλοπαίγμων καθηγητής ολοκλήρωσε τον πλατωνικό κανόνα κι έμεινε, έκτοτε, χαραγμένος στην ελληνική μαθηματική Ιστορία ...

"Αεί ο Θεός ο Μέγας γεωμετρεί, το κύκλου μήκος ίνα ορίσει διαμέτρω, παρήγαγεν αριθμόν απέραντον, και όν, φευ, ουδέποτε όλον θνητοί θα εύρωσι"

=

"Αεί (3) ο (1) Θεός (4) ο (1) Μέγας (5) γεωμετρεί (9), το (2) κύκλου (6) μήκος (5) ίνα (3) ορίσει (5) διαμέτρω (8), παρήγαγεν (9) αριθμόν (7) απέραντον (9), και (3) όν (2), φευ (3), ουδέποτε (8) όλον (4) θνητοί (6) θα (2) εύρωσι (6)"

=

" 3.1415926535897932384626 "

=

Με άλλα λόγια, τα 22 πρώτα, δεκαδικά ψηφία του «π» !!!

Saturday, July 12, 2014

Πρόλογος ...

Αγαπητό μου ημερολόγιο,

κάπου πρέπει να τα πω, κάπου γιατί θα σκάσω. Τώρα που σε βρήκα, ωστόσο, ηρέμησα κάπως. Θα κοιτάξω να ανασυγκροτήσω πρώτα τη χαοτική μου σκέψη (ή μάλλον, να ξαναβρώ το νήμα της ενυπάρχουσας τάξης, που αρέσκεται στο κρυφτούλι) και κατόπιν θα επιστρέψω να τα κουβεντιάσουμε. Ειλικρινά, πολύ χαίρομαι που βρήκα επιτέλους κάποιον ν' ακουμπήσω, να του πω τον μαθηματικό μου πόνο και τους προβληματισμούς μου. Φιλαράκι καλό, τα λέμε...